“Viruswaanzin VZW is een pluriforme apolitieke volksbeweging (…)”, aldus Viruswaanzin naar aanleiding van een demonstratieverbod in Sint-Niklaas. “Uit de risico[-]analyse van de politie blijkt dat de openbare orde en veiligheid niet [kunnen] gegarandeerd worden. Dit blijkt uit signalen die de politie ingeschat heeft waarbij er storende extremistische elementen zouden afzakken naar de Grote Markt.”
In dit deel kijk ik hoe apolitiek en pluriform Viruswaanzin werkelijk was. Het gaat mij niet over het feit dat de vzw openstond voor iedereen die betaalde: donatiegeld kent tenslotte geen politieke gezindte. Ook deze keer toetste ik hun woorden en apologieën aan feiten.
Van in het begin was duidelijk wat de politieke voorkeuren van de hoofdrolspelers waren: Jeff Hoeyberghs, die formeel nooit een lid van de vzw is geweest, maar in de beginfase een cruciale rol speelde, manifesteerde zich al langer als rabiaat antisocialistisch en onderhield goede banden met extreemrechts Vlaanderen. Carlo Devlieger zwaaide graag met de Vlaamse Leeuwenvlag, Maxime Ceragioli’s sympathie voor Vlaams Belang was duidelijk. Bram Christiaens was dan weer de meest uitgesproken Trumpiaan van de bende en schoof zijn sympathie voor rechtse QAnon-achtige ideeën niet onder stoelen of banken. Voorzitter Decoene en woordvoerder Verstraeten hielden zich aanvankelijk meer op de vlakte. Maar niet voor lang.
Het spreekt bijna vanzelf dat op de website van Viruswaanzin, zoals het elke alt-right en extreemrechtse organisatie betaamde, regelmatig, opgeroepen werd tot volksopstanden.
Connecties met extreemrechts
Ik ga terug naar de demonstraties (meervoud) in Sint-Niklaas. Bij een van die demonstraties was ene “Koen J.” aanwezig, volgens de media “een bekend figuur in het extreemrechts milieu”. Later zal hij, in navolging van Jürgen Conings, Marc Van Ranst bedreigen. Toeval? Misschien wel. De aanwezigheid van één persoon met neofascistische tatoeages zegt op zich niets over de politieke intenties van de organisator.
Onder de genodigden voor de uiteindelijk verboden bijeenkomst in Sint-Niklaas was de Dutch Guerilla Mask Force, een groep die in Nederland gelinkt werd aan extreemrechts, alt-right en soortgelijke milieus waar de drang om over te gaan tot openbare lynchpartijen, tribunalen in het jargon, hoog was. Dit collectief luisterde heel wat manifestaties op in Nederland door in witte overall en met masker traag en dreigend te marcheren. Hun boodschappen lieten weinig aan de verbeelding over.
Na een van de demonstraties in Sint-Niklaas verscheen een bericht op de Facebook waaruit bleek dat de bestuursleden Bram Christiaens en Maxime Ceragioli aan Project Yggdrasil Waasland hadden gevraagd om aanwezig te zijn. Project Yggdrasil Waasland is het geesteskind van Rob Verreycken, politicus bij Vlaams Belang. Dat is geen toeval meer.
Voor de demonstratie van 16 augustus 2020 in Brussel werkte vzw Viruswaanzin samen met de Nederlandse Limburger Marco Kleijn. En die man is enerzijds gekend dankzij zijn werk voor de een lokale afdeling van de Gele Hesjes en anderzijds door zijn verleden bij het extreemrechtse Voorpost. Ook de Gele Hesje profileerde zich expliciet als apolitiek, terwijl het dus duidelijk gekaapt was door extreemrechtse elementen. Kleijn zal later als ‘Sullie’ een telegramgroep oprichten waarin steun betuigd werd aan de militair Jürgen Conings, wat snel zal ontaarden in extreemrechts en dus antisemitisch getrol.
Op 6 januari 2021 kreeg ik een e-mail van mevrouw Edith Flamand, een gepensioneerde en gepassioneerde advocate die zowel de avonturen van meester Verstraeten op de voet volgde als de regelgeving, rechtszaken en rechtspraak in het kader van de coronapandemie. Zij wees mij op het artikel Als het niet uit onwetendheid is, is het kwaadwilligheid, een nieuwjaarscadeau voor 2021 dat verscheen op de website van de apolitieke vzw Viruswaanzin.
Wat begon als doorsnee viruswaanzinnig geneut over de ingrijpende maatregelen (en ik was bij een eerste lezing afgehaakt omwille van de déjà-lu-ervaring), ging over in een verheerlijking van volks-nationalistisch ideeën. De schrijver schakelde spoedig nog een versnelling rechtser:
En intussen brandt Brussel weer, worden onze belastingen vrijelijk uitgedeeld aan instanties en volkeren die absoluut níets met ons Volk – dat werkt voor die belastingen – te maken hebben en verzuipt ons land onder de migratie …
Wat me toen niet verbaasde, was dat dit soort ideeën leefden bij de kopstukken van Viruswaanzin, wel dat ze zo openlijk op de website, het officiële communicatiekanaal van de vzw, werden gegooid.
Meester Flamand wees mij er verder op dat de tekst geschreven werd door de meermaals veroordeelde neonazi Tomas Boutens, oprichter van Project Thule.
Boutens is een ex-militair, die begin jaren 2000 aansluiting zocht bij het extreemrechtse Blood & Honour, maar terechtkwam bij BBET, Bloed, Bodem, Eer, Trouw. Zo lees ik op de website van affverzet. Op 7 februari 2014 werd hij veroordeeld tot vijf jaar cel voor onder meer zijn BBET-activiteiten. In dezelfde periode vond men ook in Nederland dat het genoeg was: daar krijgt hij een veroordeling voor zijn betrokkenheid bij de Nederlandse Blood & Honour-splintergroep Ulfhednar e en andere feiten. Project Thule is de naam van zijn online sticker- en T-shirtwinkel gespecialiseerd in prentjes met extreemrechtse en neonazimotieven, zoals zwarte zonnen en (Vlaamse) leeuwen en in de beveiliging van neofascistische evenementen. In de pers kreeg hij het label terrorist.
Geen idee wat men bij Viruswaanzin van trouw en eer vond in die periode, maar nadat de zaak aangekaart werd op Twitter, verdween het artikel van de veroordeelde neonazi plots van de website (maar niet van de Wayback Machine) en gebaarden de verantwoordelijken binnen Viruswaanzin naar goede gewoonte van krommen haas. Mocht Boutens al een medestander van Viruswaanzin zijn geweest, dan werd hij toen zonder boe of bah onder de bus gesmeten.
Op de website liege.antifascimse.be vatte men de casus Viruswaanzin v.a.v. extreemrechts als volgt samen:
Le porte-parole de Viruswaanzin est l’avocat conspirationniste Michael Verstraeten, également président de leur nouveau parti « Vrijheid » (« Liberté »). Passer d’une asbl à un parti en vue des prochaines élections, coup classique des extrêmes droites qui clament à qui veut bien l’entendre qu’elles sont « apolitiques ». L’organisation s’est comparée à « un ancien dirigeant allemand » qui aurait lui aussi lutter contre le « Grand Mensonge » (en référence au concept hitlérien « Große Lüge »). Ils font partie des nombreuses organisations confusionnistes qui ont menacé de mort des virologues.
Viruswaazin collabore régulièrement, pour des articles ou des manifestations, avec des néo-nazis connus comme Thomas Boutens (Project Thule, ancien militaire condamné pour son implication dans le groupe BETT – Bloed, Bodem, Er en Trouw) ou encore Marko Kleijn (ex-Voorpost d’origine hollandaise, leader du groupe Gele Hesjes , « Gilets Jaunes » proches du Vlaams Belang). [telkens mijn nadruk]
Het mag niet verbazen dat het zogezegd apolitieke Viruswaanzin ook mensen uit Vlaams-nationalistische hoek aantrok, waar een Carlo Devlieger zich zichtbaar thuis voelde. Tijdens de protestrit naar Brakel, de woonplaats van de Decroo’s, stikte het van de Vlaamse Leeuwenvlaggen. Het protest zou mee georganiseerd zijn door de Belgische Beauty Federatie, maar deze beroepsvereniging ontkende later met klem elke betrokkenheid.
Ook met Dries Goethals van het ultraconservatieve en dus extreemrechtse Katholiek Forum en Pro Familia onderhielden de heren van Viruswaanzin goede contacten. In de marge: toen duidelijk werd dat het extreemrechtse groepje Feniks een demonstratie had georganiseerd en daarbij Sarah Melis en Ezra Armakye als frontvrouw en -man gebruikte, schreef Goethals de weinig overtuigende tekst waarmee Sarah Melis zich van Feniks trachtte te distantiëren.
En Verstraeten? Die koos de Nederlandse extreemrechtse en conservatieve uitgeverij De Blauwe Tijger van Tom Zwitser om zijn boek Wereldkampioen Covid-19 te publiceren. Het Wikipedia-artikel over Zwitser geeft aan dat die samenwerking waarschijnlijk niet geheel toevallig was:
(…) zo hangt Zwitser het idee aan dat het coronavirus een complot is om de overheid meer macht te geven en van oude, dure zorgpatiënten af te komen, en steunt hij alternatieve theorieën omtrent de neergehaalde vlucht MH17.
In 2020 beschuldigde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) Zwitser ervan bewust nepnieuws rondom het coronavirus te verspreiden. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Pieter-Jaap Aalbersberg waarschuwde in oktober 2020 tegen Zwitser en zijn uitgeverij. De Blauwe Tijger wordt door de NCTV gezien als “een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën.”
Van STOP naar Vrijheid
Ondanks alle ronkende verklaringen liet Viruswaanzin al heel snel blijken dat de politieke ambities groter waren dan wat ze eerst beweerden. Geen verrassing: hun core business, de rechtszaken, liep niet echt lekker. Advocaat Verstraeten slaagde er wel in om veel ruchtbaarheid te geven aan zijn klachten en rechtszaken, maar op termijn kon het feit dat hij geen enkele rechtszaak won, niet veel van zijn aanhangers en donateurs meer bekoren.
Op 25 september 2020, een dikke maand na de officiële oprichting van de vzw, verscheen het bericht dat Viruswaanzin actiever wilde deelnemen aan het politieke debat als “kieslijst STOP”:
Vanaf nu zullen wij een kieslijst vormen die zal deelnemen aan het politieke debat. Na een crisis als deze en de chaos door een unaniem parlement behoort het dat de kiezer zich uitspreekt. Het draagvlak van de huidige politici bij de bevolking is afwezig. De mensen voelen zich onbeschermd.
Het is niet onze bedoeling een politieke partij op te richten. Wij zullen onze acties beperken tot 3 centrale punten:
– Stop de huidige maatregelen en neem de juiste matregelen zonder colateral damage.
– Herstel onmiddellijk de volledige economie in alle sectoren.
– Zorg dat dit nooit meer gebeurt.
Een half jaar nadat het niet de bedoeling was een politieke partij op te richten, kondigde Verstraeten de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PV&V) aan. Na een potje armworstelen met Open-VLD, de vroegere PVV, en zes maanden windstilte, zou de naam veranderd worden in Vrijheid.
In maart 2021 presenteerde Verstraeten samen met Marc Bazin een politiek project tijdens een online live-uitzending. Bazin, een man met politieke ambities zo groot als Waals-Brabant, leidde de in Vlaanderen onbekende beweging “Independents citoyens”, met 5000 Facebook-leden op dat moment. Rtbf vatte zijn plannen samen als volgt:
Mouvement citoyen agissant par des actions nous donnant la possibilité de changer le gouvernement afin de redonner la gestion de notre pays en faveur de la population (independents citoyens)
Eigenaardig is dat de naam Bazin niet één keer op de website van Viruswaanzin terug te vinden is, niet bij de aankondiging van de feestelijke aangelegenheid, niet achteraf. Hoe dan ook, zelfs bij de oprichting van een politiek partij liet Verstraeten noch Bazin het achterste van hun tong zien. De nieuwbakken partij weigerde zich op het politieke spectrum te positioneren: “rechts noch links, maar transparant”, aldus een duffe Bazin op de website van rtbf.
Maar het venijn zat ‘em in de staart. De sloebers van het programma #Investigation zouden er met een reportage achter de schermen voor zorgen dat Viruswaanzin een klop kreeg waarvan de vzw nooit zou herstellen.
In de reportage #Investigation Quand le complotisme s’invite en politique namen de journalisten van dienst een gesprek op met voorzitter Sebastiaan Decoene en secretaris Bram Christiaens. Beide heren waren duidelijk in beschonken toestand en beseften niet dat de camera draaide. De twee snoevers verklaarden dat er geen pandemie gaande was, dat ze mikten op 500.000 stemmen en dat PV&V zich richtte op Vlaams-Belangkiezers.
Een stiepelzatte Decoene verklaarde fan te zijn van de harde aanpak van de Vlaams-nationalist en N-VA’er Theo Franken op het gebied van migratie. Cd&v’er Sammy Mahdi, toen staatssecretaris voor Asiel en Migratie, was hem niet Vlaams genoeg.
Enige tijd later confronteerden de rtbf-journalisten Marc Bazin met de uitspraken van de Viruswaanzinnige kopstukken:
In onze tas de opnames die gemaakt zijn tijdens het congres. De man [Bazin] is niet verrast. “Mijn team had me gewaarschuwd voor wat er gezegd was. Ik hoop niet de stemmen van het Vlaams Belang terug te krijgen”, bevestigt hij van meet af aan. “Ik deel deze ideeën niet “.
Dat Viruswaarheid / PV&V zich op Vlaams Belangstemmers richtte, was gewoon de partijlijn.
Eigenaardig genoeg ontkende Verstraeten later de rest van dit verhaal, meer bepaald de rol van Bazin in het project en in het ontslag zoals opgetekend door de journalisten. Achteraf snauwde de advocaat me toe dat Bazin niet betrokken was bij de oprichting van de politieke partij, maar hij heeft nooit duidelijk gemaakt wat die in Vlaanderen schier onbekende man in godsnaam wél in die studio kwam doen. In de transitie van vzw naar politieke partij stelt deze uitzending en de passage van Bazin mij nog steeds voor raadsels.
Hoe dan ook, van Marc Bazin werd in de context van Viruswaanzin, PV&V of het latere Vrijheid niets meer vernomen. Decoene en Christiaens, die hielden er een dubbele kater aan over. Ze werden namelijk gevraagd Viruswaanzin te verlaten. Verstraeten gaf dronkenschap op als reden voor het ontslag van de twee bezopen stumperds. Gevolg: de samenstelling van de raad van bestuur van de vzw wijzigde dramatisch.
Niet dat het enig verschil maakte of zelfs maar opgemerkt werd, maar Vanessa Grolman was al op 1 juli 2021 opgestapt. Ook Maxime Ceragioli had vóór de reportage de vzw al verlaten. Christiaens werd zondermeer bij het grof vuil gezet en vervangen door die andere complotdenker Hans Rietveld, Decoene mag nog tot 13 mei 2023 genieten van zijn erevoorzitterschap. Verstraeten werd eindelijk officieel voorzitter voor de schermen en ene Steven Meus kreeg de sleutel van de kas.
Openbaar en gruwelijk
Het programma van de partij Vrijheid kan u nalezen op de website. Heel veel valt daar verder niet te beleven. Waar de nieuwbakken partij tot nu toe het meest dynamisch bleek te zijn, was in de sectie ‘Wie is wie’. Sinds de oprichting is die pagina alleen maar gekrompen door ruzies en onenigheden over geld en gedrag. Van de oorspronkelijke vijftien, blijven er op dit moment nog acht lachebekjes, eight little Indians over.
De reden om de partij hier toch te vermelden? Eén onderwerp dat ze overgeërfd hebben van de vzw. Op de eerste pagina van de website wordt er nu al bijna twee jaar geprobeerd om de uitspraken van Viruswaanzin-voorzitter Verstraeten weg te gommen.
Het bericht in blauw hierboven verwijst naar een uitspraak van Verstraeten een klein jaar eerder, een uitspraak die hij blijkbaar mee in het oorspronkelijke voorstel had gestoken maar die er door het bestuur werd uitgesmeten.
Begin 2021 moest volgens meester Verstraeten de doodstraf terug ingevoerd kunnen worden voor liegende virologen en politici, liefst met de optie gruwelijk en openbaar. Hij achtte hen verantwoordelijk voor de vele doden.
De pers legde Verstraeten opnieuw het vuur aan de schenen. Het Laatste Nieuws:
Geef virologen de doodstraf omdat ze “verantwoordelijk zijn voor gruwelijke misdaden en 130 miljoen doden”. Dat is de boodschap die de Gentse advocaat Michaël Verstraeten gaf aan zijn meer dan 20.000 volgers op sociale media. Hij is woordvoerder van de vzw ‘Viruswaanzin’, een groep die zich tegen de ‘coronawaanzin’ kant. De stafhouder van de Gentse balie greep in, Verstraeten moest al de berichten verwijderen. Marc Van Ranst heeft een klacht ingediend.
“Advocaat van Viruswaanzin vindt dat rechter doodstraf moet kunnen uitspreken tegen virologen wegens hun “gruwelijke misdaden”, aldus Het Nieuwsblad.
De video kan binnen Viruswaanzin, een groep gekant tegen de coronamaatregelen, op veel bijval rekenen. Daarin opperde een lid dan ook dat hiervoor de doodstraf mogelijk zou gemaakt moeten worden. Verstraeten beaamt dit. “Inderdaad. De rechter moet de mogelijkheid krijgen de doodstraf te overwegen als mensen 130 miljoen doden op hun geweten hebben. Of vindt u dat geen probleem, dubbel zoveel doden als in de Tweede Wereldoorlog?”
Ook de balie van Gent greep in: “Het Twitteraccount van Verstraeten werd tijdelijk verwijderd na tussenkomst van het kabinet van Balie Gent.” (HLN, “Wie zijn de mensen achter ‘Viruswaanzin’, de groep die vindt dat Van Ranst de doodstraf moet krijgen?”).
Ik laat de tekst en de tweets van Verstraeten voor zichzelf spreken:
Op dit punt in de reeks mag het niet al te zeer verbazen dat Verstraeten achteraf zijn uitspraken trachtte te nuanceren en dat hij zichzelf Calimero-gewijs als slachtoffer van liegende journalisten uitriep. Vintage alt-right, vintage Verstraeten.
Hoe dan ook, met de aankondiging van PV&V (later Vrijheid) was de vzw Viruswaanzin ten dode opgeschreven. In plaats van een nieuw elan, leek de veer gebroken. Ook het ontslag en het vertrek van de eerste generatie (hyper)actieve bestuursleden, leek een rol te hebben gespeeld. Nadat voorzitter Verstraeten de pro-Russische fractie onder zijn volgers schoffeerde, viel ook de partij uit elkaar: een zevental bestuursleden stapten op. De vzw bloedde zo goed als dood en de website verzandde in zo mogelijk nog meer lamlendigheid.
Onder de dissidenten die boos uit Vrijheid stapte, was Steven Arrazola de Oñate. Hoewel deze zich niet kon vinden in de “zelden constructieve” en zelfs “kinderachtige” manier van communiceren van Verstraeten en Devlieger, zou hij toch tot de partij toetreden. Volgens Arrazola klopte er iets niet met de status van de partij. Ik laat hem aan het woord:
Om die reden vroeg ik vanaf december, toen ik ongeveer een maand lid was, wanneer er eindelijk een vzw ging worden opgericht. U leest dit goed, de partij bestond toen al 9 maanden en er was officieel nog niets. Dit betekent ook dat al het geld dat de partij verzamelde, binnenkwam op de persoonlijke rekening van de partijvoorzitter. In december 2021 waren er al om en bij de 1500 leden die elk minstens €20 lidgeld hadden betaald. Verschillende leden doneerden zelfs een pak meer. Als ik vroeg hoeveel geld er was om campagne mee te voeren was het antwoord steevast “ongeveer €3000”. Zelfs mijn jongste zoon van 5 jaar begrijpt dan dat er iets niet klopt. Sinds december 2021 vroeg ik de voorzitter persoonlijk ELKE week wanneer er eindelijk een vzw ging worden opgericht en wanneer er een rekening ging komen waar de bestuurders transparant een overzicht van konden krijgen. Op het moment dat ik mij terugtrok uit de partij, enkele weken geleden, was dit nog steeds niet het geval.
Even gebruikte Verstraeten Viruswaanzin.be om zijn nieuw excuus voor het gehengel naar vers donatiegeld te promoten voor zijn tv-kanaal Verso.tv. Ik heb nog steeds geen idee welk communicatiegenie op het idee kwam om een tv-zender van een politieke partij neutraal te noemen én om te denken dat men daar weg mee zou geraken.
Het project werd steeds maar uitgesteld, de abonnees (en ik ben niet geheel zeker of ik hier een meervoud mag gebruiken) lieten het afweten. Achteraf bleek dat een te leveren kabeltje, dat volgens de officiële bronnen noodzakelijk was voor de opstart van de zender, langer op zich liet wachten dan dat Verso.tv uiteindelijk uitgezonden heeft.
Opnieuw Arrazola:
Dan was er ook nog het verhaal van Verso TV. Ook dit is een project van deze partijvoorzitter. Hij beloofde om met een heus alternatief te komen voor VTM en VRT. Uiteraard had hij hier geld voor nodig en hij vroeg mij om mee reclame te maken. Helaas maakte ik voor dit project reclame en veel mensen uit mijn directe omgeving namen een jaarabonnement op dit nieuwe tv-kanaal. Een half jaar later is er nog steeds geen vordering gemaakt en ik ben er vrij zeker van dat er niet veel van in huis zal komen. Ik ga voorlopig nog niet beweren dat er slechte intenties in het spel zijn, maar wat wel duidelijk is, is dat deze partijvoorzitter geen geld kan beheren en op alle mogelijke manieren tracht om zoveel mogelijk geld binnen te halen. Nooit in een vzw, maar steeds op zijn persoonlijke rekening.
Uiteraard ontkende Verstraeten de aantijgingen van Arrazola in een open brief en in alle toonaarden. Zowel ter volledigheid als om aan te tonen waar de dappere strijders voor vrijheid zich zoal mee bezighielden als ze geen ronkende publieke verklaringen over hun bende of hun doelstellingen aflegden, plaats ik Verstraetens verdediging hieronder:
En “triest man, triest” lijkt mij inderdaad een gepast einde van dit deel.
